خانهدر چه بازه ای می توانیم به مراجع قضایی مراجعه کنیم؟
با بررسی ساعت کاری دادگاه و دادسرا در سال ۱۴۰۲ زمان خود را مدیریت کنید.
از جمله مهمترین و چالش برانگیزترین موضوعات در طرح دعاوی و شکایات و به ویژه پیگیری آن‌ها موضوع مواعد و مهلت‌های قانونی و قضایی و رعایت آن‌ها است. در ادامه هر کدام از موارد اشاره شده را توضیح می‌دهیم اما به طور کلی باید خاطر نشان ساخت که رعایت مهلت‌های مقرر در پیگیری اعتراضات و شکایات سرنوشت ساز هر دعوایی است.
معرفی مهلت و مواعد قانون و قضایی
در بخش‌های مختلفی از قوانین به ویژه قوانین شکلی، (یعنی قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری) قانونگذار برای اقدامات مهلت تعیین کرده است. برای مثال مهلت تجدیدنظرخواهی از آرای دادگاه‌های بدوی در دعاوی حقوقی 20 روز مقرر شده است.
علاوه بر مواعد قوانین شکلی که برای ثبت اعتراضات، ارائه لوایح و مدارک، درخواست صدور اجرائیه و دیگر موارد مشابه در قانون آمده است، مواعد خاصی تحت عنوان مهلت‌های شمول مرور زمان نیز در قوانین ماهوی قید گردیده‌اند. برای مثال طرح شکایت از اسناد تجاری همچون چک و سفته باید در مهلت‌های مقرر صورت پذیرد. یا در مثالی دیگر درخواست صدور اجراییه و اجرای رای تخلیه ملک استیجاری باید در زمان مقرر انجام شود و در غیر این صورت رای صادره از اعتبار ساقط خواهد شد.
علاوه بر مهلت‌ها و مواعد قانونی که در دو دسته شکلی و ماهوی تشریح گردید، قسم دیگری از مواعد وجود دارند که به وسیله مرجع قضایی صلاحیتدار تعیین می‌گردد. برای مثال دادگاه در جریان رسیدگی اعلام می‌دارد ظرف مهلت مقرری باید نظریه کارشناسی ارائه گردد، و یا آنکه برای حضور شهود مهلت مشخصی به اطراف دعوا داده می‌شود.
در کلیه مثال‌ها و وضعیت‌های یاد شده، چنانچه شخص در زمان مقرر قانونی نسبت به انجام وظیفه محوله اقدام ننماید، ضمانت اجرای عدم اجرا بر وی بار خواهد شد. برای مثال چنانچه در 20 روز مقرر اعتراض تجدیدنظرخواهی خود را ثبت ننماید، رای دادگاه بدوی قطعی خواهد بود و اجرای آن بر وی مستقر می‌گردد.
به دلیل اهمیتی که رعایت مواعد در جریان رسیدگی و ایفای حق بازی می‌کند، وکلای دادگستری همواره تاکید دارند که پیش از رسیدن روزهای پایانی اقدامات لازم را انجام دهید. لیکن چنانچه انجام امور به روزهای پایانی رسیده باشد و ما به دلیل عدم آگاهی از ساعت کاری مجمتع‌های قضایی امکان حضور به موقع را از دست بدهیم، ضمانت اجراهای یاد شده گریبانگیر ما خواهد شد. در ادامه به معرفی ساعات کاری پرداخته خواهد شد.
ساعت کاری مجتمع‌های قضایی در روزهای عادی
متاسفانه یا خوشبختانه ساعات کاری مجتمع‌های قضایی در ایران همچون دیگر ادارات دولتی در طول چند سال گذشته با تغییراتی همراه بوده است. در زمان پاندمی کرونا ساعات و روزهای کاری بسیار متغیر بود به نحوی که باید پیگیری روزانه صورت می‌پذیرفت، اما پس از آن نیز با توجه به فصل و ساعات روز تغییراتی را شاهد بوده‌ایم.
با این حال به طور کلی مجتمع‌های قضایی اعم از دادگاه و دادسرا به طور میانگین 8 ساعت از روز فعال هستند، معمولا از ساعت هفت و سی دقیقه صبح کار خود را آغاز کرده و در نیمه‌های روز خاتمه می‌دهند. با این حال بخش‌های اداری از دادگاه‌ها مجزا بوده و ساعات متفاوتی را شاهد هستند.
البته باید توجه داشت که دادسرای کیفری اصولا به صورت 24 ساعته و به کمک قاضی کشیک فعال است اما نه برای رسیدگی به موضوعات عادی، بلکه برای اجرای برخی وظایف مقرر قانونی همچون ترخیص متهمین و دیگر موارد مصرح قانونی.
نکته دیگر آنکه دادگاه ساعت رسیدگی را در هر مرحله به طرفین اعلام می‌دارد در نتیجه رعایت ساعت مقرر ضروری است و صرف نظر از ساعت کاری باید به آن توجه داشت.
و در نهایت باید اشاره شود که به کمک آنلاین شدن سیستم‌های ثبت دعاوی و شکایات، ارائه لوایح و مدارک و دیگر اسناد مربوط به رسیدگی‌ها، اصولا امکان ارائه 24 ساعته اسناد فراهم شده است لیکن در مواقعی که حضور در مراجع ضرورت داشته باشد باید آخرین اخبار را از سایت‌های مربوطه دنبال کرد و یا آنکه در ساعات صبحگاهی در مراجع حضور به هم رساند.
ساعت کاری مجتمع‌های قضایی در پنجشنبه‌ها
مراجع قضایی در روزهای پنجشنبه وضعیت متفاوتی نسبت به دیگر روزهای هفته دارا هستند. در روزهای پنجشنبه، مراجع یاد شده در کلان شهرها همچون تهران، شیراز، اصفهان، مشهد و تبریز تعطیل هستند. لیکن برخلاف کلان شهرها مراجع قضایی شهرستان‌ها در روزهای پنجشنبه نیز فعالیت دارند.
نکته دیگری که باید اشاره کرد باز هم مربوط است به تفاوت مراجع کیفری از حقوقی، و نیز دادگاه‌ها از بخش‌های اداری. اصولا ارائه خدمات به مراجعین در روز پنجشنبه صورت نمی‌پذیرد اما این به معنای تعطیلی کامل مجتمع نیست. ممکن است کارکنان در مجتمع حضور داشته باشند همچنین مراجع کیفری به ویژه زمانی که با آزادی اشخاص در ارتباط باشند، به صرف تعطیلی یا پنجشنبه بودن، نسبت به ارائه خدمات خود، خودداری نخواهند کرد.
در نهایت باید اشاره کرد که ساعت کاری مجتمع‌های قضایی شهرستان‌ها در روزهای پنجشنبه همچون دیگر روزهای هفته از صبح، یعنی ساعت هفت و نیم آغاز می‌شود اما پایان ساعت کاری آن‌ها معمولا یک بعد از ظهر است.
به سبب اهمیتی که رعایت مهلت‌ها و مواعد در هر رسیدگی قضایی دارا هستند، ضروری است که با ساعت‌های کاری مجتمع‌های قضایی آشنا باشیم تا سرنوشت دعوای ما به سردرگمی و پشیمانی نینجامد. به همین سبب این نگارش را به موضوع ساعت کاری دادگاه‌ها و دادسراهای قوه قضاییه در سال جاری اختصاص داده‌ایم.
