خانهمعرفی جامع رشته صنایع غذایی و بازار کار آن در ایران
معرفی جامع رشته صنایع غذایی و بازار کار آن در ایران
رشته مهندسی صنایع غذایی رشته‌ای آکادمیک است که در بسیاری از دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود و هدف آن ادغام اصول مهندسی و علوم مختلف مانند ریاضی و شیمی برای تولید مواد غذایی با کیفیت با بسته‌بندی و ذخیره سازی مناسب است. به همین دلیل مهندسین صنایع غذایی می‌توانند به عنوان کارشناس تولید، کارشناس آزمایشگاه، کارشناس کنترل کیفیت و مدیر فنی در کارخانه‌های مختلف صنایع غذایی مشغول به کار شوند.
در این مطلب قصد داریم به معرفی رشته ی صنایع غذایی و بازار کار آن در ایران بپردازیم و میزان حقوق این افراد در ایران و سایر کشورهای جهان را بررسی کنیم؛ پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
گرایش‌های رشته صنایع غذایی
همان‌طور که گفتیم، رشته صنایع غذایی ترکیبی از اصول مهندسی و رشته‌های میکروبیولوژی، فیزیک و شیمی است. تمامی فرایندهای تولید، بسته‌بندی، ذخیره و توزیع مواد غذایی بر عهده افراد تحصیل کرده در این رشته است. معمولا فارغ‌التحصیلان این رشته با سایر متخصصان صنایع غذایی همکاری نزدیکی دارند.
رشته صنایع غذایی در مقطع ارشد و دکتری گرایش‌های متفاوتی دارد که عبارت‌اند از:
•شیمی مواد غذایی
•مهندسی صنایع غذایی
•میکروبیولوژی مواد غذایی یا زیست فناوری (در این گرایش از سلول‌های زنده، مواد غذایی مختلف تولید می‌شود.)
•تکنولوژی مواد غذایی یا فناوری مواد غذایی (در این گرایش تجهیزات و دستگاه‌های تولید مواد غذایی مطالعه و طراحی می‌شوند.)
همچنین گرایش های رشته صنایع غذایی در دانشگاه‌های وابسته به وزارت بهداشت شامل بهداشت و ایمنی مواد غذایی، کنترل کیفی و بهداشت و میکروب‌شناسی مواد غذایی است.
وظایف و مسئولیت‌های مهندسین صنایع غذایی
معمولا وظیفه مهندسین صنایع غذایی پیدا کردن راه‌های جدید برای تولید و فرآوری مواد غذایی به صورت ایمن، کارآمد و اقتصادی است. همچنین یک متخصص صنایع غذایی باید روش‌های مختلفی برای بسته‌بندی و توزیع آسان مواد غذایی پیدا کند. برخی از دیگر وظایف این مهندسین عبارت‌اند از:
•ایجاد ایده‌ها و دستور العمل‌های جدید برای تولید محصولات غذایی
•اصلاح و بهبود فرایندهای موجود مربوط به صنایع غذایی
•طراحی فرایندها و بهینه‌سازی تجهیزات مختلف برای تولید محصولات در مقیاس بزرگ
•اطمینان از رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی
•نظارت بر استفاده از مواد افزودنی
•تست و بررسی نمونه‌ها
•مدیریت سیستم‌های بسته‌بندی و تجهیزات نگهداری از آن‌ها
•نظارت و بهبود فرایندهای ایمنی و حفظ سلامت و کیفیت مواد غذایی
•بررسی و تایید مشخصات درج شده در برچسب محصولات
•همکاری با سایر بخش‌ها برای اجرای پروژه‌های بلندمدت
•ارائه آزمایشی محصولات جدید به بازار و تست آن‌ها
•برقراری ارتباط با مشتریان و تامین‌کنندگان
•اطمینان از سودآوری محصولات
بازار کار رشته مهندسی صنایع غذایی در ایران
رشته صنایع غذایی در ایران به دلیل وجود کارخانجات صنایع غذایی بزرگ در این حوزه از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در موقعیت‌های شغلی مختلفی در سازمان‌های مختلف مشغول به کار شوند. البته بازار کار برای مقطع کارشناسی چندان پر رونق نیست و بیشتر برای فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری در این رشته، فرصت شغلی مناسب وجود دارد.
همچنین اگر سری به سایت‌های کاریابی بیندازید، آگهی‌های استخدام و فرصت های شغلی مهندس صنایع غذایی را به تعداد زیادی مشاهده خواهید کرد. در این سایت‌ها هرروزه جدیدترین فرصت‌های شغلی و آگهی‌های استخدامی در این حوزه منتشر می‌شوند. (نمایش بیشتر آگهی ها)
انواع فرصت‌های شغلی مهندس صنایع غذایی
آگهی‌های استخدامی در حوزه صنایع غذایی انواع مختلفی دارند که عبارت‌اند از:
•مهندس صنایع غذایی
•مهندس فرایند
•مهندس پروژه
•مهندس تحقیق و توسعه (R&D)
•مهندس تضمین کیفیت و ایمنی مواد غذایی
•کارشناس کنترل کیفیت
میزان درآمد مهندس صنایع غذایی در ایران و جهان چقدر است؟
میزان درآمد مهندسین صنایع غذایی برای خانم ها و آقایان در ایران بسته به میزان سابقه کاری و شهر محل کار می‌تواند متفاوت باشد. با‌این‌حال، بر اساس گزارشی از 266 نفر از مهندسین صنایع غذایی که حقوق خالص ماهیانه خود را در سال 1400 گزارش کرده‌اند، میانگین حقوق در شهرهای مختلف به صورت زیر به دست آمده است:
در شهرهای بزرگ به دلیل کمبود داده، حقوق به صورت کلی بیان شده است.
میزان حقوق مهندس صنایع غذایی در خارج از کشور به ترتیب در کشورهای آمریکا، استرالیا، کانادا و انگلیس بالاترین میزان است و بازار کار این رشته در این کشورها وضعیت بسیار خوبی دارد. میانگین حقوق ماهیانه دریافتی یک مهندس صنایع غذایی در این کشورها به شرح زیر است:
مهارت‌های موردنیاز برای استخدام مهندس صنایع غذایی
برای موفقیت در هر شغلی نیاز به مهارت‌هایی است که افراد باید آن‌ها را در خود تقویت کنند. در ادامه قصد داریم برخی از این مهارت‌ها را برای مهندسین صنایع غذایی نام ببریم.
مهارت‌های ارتباطی قوی
یک مهندس صنایع غذایی بیشتر وقت خود را در ارتباط با دیگران صرف می‌کند؛ به همین دلیل این افراد باید بتوانند اطلاعاتی را که برای کمک به شرکت در دستیابی به اهداف آن تهیه کرده‌اند به طور مؤثر با دیگران به اشتراک بگذارند. همچنین باید شنونده‌ای فعال برای درک نیازهای شرکت و نیازهای فردی کارکنان باشند. نمونه‌هایی از مهارت‌های ارتباطی مهندسین صنایع غذایی عبارت‌اند از:
•مذاکره
•گوش‌دادن فعالانه
•سخنرانی عمومی
•مهارت کلامی
•مهارت نوشتاری
مهارت‌های رهبری و مدیریت
بسیاری از مهندسین صنایع غذایی، مدیریت و رهبری تیم‌های خود را بر عهده دارند که در این صورت نیاز است تا روی مهارت‌های رهبری و مدیریت تسلط کامل داشته باشند. حتی کسانی که نقش مدیریتی ندارند، بهتر است مهارت‌های رهبری قوی داشته باشند تا به همکاران خود کمک کنند به یک هدف مشترک که از اهداف کلی شرکت پشتیبانی می‌کند، برسند.
مهارت‌های بین فردی
مهندسین صنایع غذایی معمولاً در تیم‌های تحقیقاتی یا آزمایشگاه‌ها کار می‌کنند و به همین دلیل باید در جهت دستیابی به یک هدف مشترک با دیگران کار کنند. بسیاری از این افراد نیز تیم‌های تحقیقاتی را رهبری می‌کنند و باید بتوانند به سایر اعضای تیم انگیزه بدهند و آن‌ها را هدایت کنند.
مهارت‌های تفکر منطقی
تفکر و تجزیه‌وتحلیل نتایج تجربی یکی از مهارت‌های بسیار مهم برای مهندسین صنایع غذایی است. آن‌ها با استفاده از منطق و استدلال، نقاط قوت و ضعف راه‌حل‌ها و مشکلات مربوط به آن را شناسایی می‌کنند.
مهارت‌های مدیریت زمان
مدیریت زمان در کار مهندسین صنایع غذایی هنگام انجام تحقیقات آزمایشگاهی اهمیت زیادی دارد. آن‌ها باید بتوانند وظایف را به‌درستی اولویت‌بندی کنند و درعین‌حال کیفیت کار خود را نیز حفظ کنند.
مهارت حل مسئله
معمولاً در هر رشته مهندسی داشتن مهارت حل مسئله بسیار ضروری است.؛ زیرا معمولا مهندسین در کار خود باید بتوانند داده‌ها را به طور مؤثر تجزیه‌وتحلیل کنند و از مهارت‌های خود برای ایجاد راه‌حل‌های مناسب استفاده کنند.
سایر مهارت‌های موردنیاز برای یک مهندس صنایع غذایی عبارت‌اند از:
•مهارت کار گروهی
•دقت به جزئیات
•مهارت تحلیلی
چگونه یک مهندس صنایع غذایی موفق شویم؟
اگر شما هم علاقه به رشته مهندسی صنایع غذایی دارید و می‌خواهید مسیر شغلی خود را در این رشته ادامه دهید، بهتر است نکات مهمی را برای پیشرفت و موفقیت در شغل خود در نظر داشته باشید. در ادامه تمامی مراحل مسیر شغلی یک مهندس صنایع غذایی را با هم بررسی می‌کنیم.
اهداف شغلی خود را تعیین کنید
از آنجا که رشته صنایع غذایی گرایش‌های متفاوتی دارد و دانشجویان رشته های دانشگاهی مختلف می‌توانند در صنایع غذایی ادامه تحصیل دهند، ابتدا باید تعیین کنید که در چه حوزه‌ای از صنایع غذایی می‌خواهید کار کنید. شما می‌توانید بر حسب علایقتان در صنایع دارویی، کشاورزی یا درمانی مشغول به کار شوید. برخی از افراد ترجیح می‌دهند بیشتر بر حوزه مهندسی کشاورزی و دامی تمرکز کنند و برخی دیگر تمایل به تحقیق و توسعه و کار در آزمایشگاه دارند. شما نیز باید بسته به روحیاتتان گرایش و حوزه مدنظر خود را در این رشته انتخاب کنید.
مدرک لیسانس یا بالاتر دریافت کنید
بسیاری از فرصت‌های شغلی صنایع غذایی نیاز به حداقل مدرک کارشناسی در این رشته دارند. به همین دلیل شما نیز برای ورود به این حوزه شغلی باید مدرک تحصیلی این رشته از یکی از دانشگاه های برتر را داشته باشید. البته توجه داشته باشید که فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی شیمی، شیمی یا مهندسی کشاورزی می‌توانند در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری وارد رشته مهندسی صنایع غذایی شوند.
نرم‌افزارهای ضروری را بیاموزید
در هر رشته‌ای ممکن است نیاز باشد که برخی از نرم افزارهای تخصصی را بیاموزید. برای ادامه مسیر شغلی خود در صنایع غذایی بهتر است روی نرم‌افزارهای آفیس مانند اکسل، پاورپوینت و ورد تسلط داشته باشید.
در دوره‌های کارآموزی شرکت کنید
اگر شما در ابتدای مسیر شغلی خود هستید، ممکن است به سختی بتوانید کار پیدا کنید؛ زیرا اغلب آگهی‌های استخدام صنایع غذایی نیاز به سابقه کاری دارند. با‌این‌حال، با شرکت در دوره‌های کارآموزی می‌توانید هم روی تقویت دانش و تخصص خود کار کنید و هم تجربه کاری به دست آورید. برخی از این کارآموزی‌ها نیز در طول دوره کارآموزی به شما حقوق و بیمه پرداخت می‌کنند.
شما می‌توانید در سایت‌های کاریابی مختلف این دوره‌های کارآموزی را مشاهده کنید و در صورت تمایل برای آن‌ها رزومه ارسال کنید. همچنین می‌توانید بعد از گذراندن این دوره‌ها و کسب مهارت‌های لازم، برای موقعیت‌های شغلی مختلف صنایع غذایی اقدام کنید و مسیر شغلی خود را با موفقیت پشت سر بگذارید.
جمع‌بندی
رشته صنایع غذایی ترکیبی از رشته‌های میکروبیولوژی، اصول مهندسی و علم فیزیک و شیمی است. این رشته گرایش‌های متفاوتی دارد، اما به طور کلی وظیفه اصلی مهندسین صنایع غذایی، طراحی و نظارت بر تمامی فرایندهای تولید، بسته‌بندی و توزیع کارآمد و بهینه مواد غذایی است. از انوع گرایش‌های صنایع غذایی می‌توان به شیمی مواد غذایی، مهندسی صنایع غذایی، میکروبیولوژی مواد غذایی و تکنولوژی مواد غذایی اشاره کرد.
بازار کار رشته صنایع غذایی هم در ایران و هم در کشورهای خارجی بسیار خوب است و این افراد در صورت داشتن تحصیلات و مهارت‌های لازم این رشته، می‌توانند شغلی مناسب با حقوق بالایی پیدا کنند. میزان حقوق مهندسین صنایع غذایی در ایران بسته به شهر محل کار و میزان سابقه کاری متفاوت است. به صورت کلی در شهر تهران میانگین حقوق خالص یک کارشناس صنایع غذایی 5.2 میلیون تومان و میانگین حقوق خالص یک مدیر صنایع غذایی 9.2 میلیون تومان است.
در این مطلب به معرفی رشته ی صنایع غذایی و بازار کار آن در ایران پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید واقع شده باشد و از مطالعه این مطلب لذت برده باشید.
