خانهتفاوتهای مهم و اساسی فرایند استخدام در شرکت‌های دولتی و خصوصی
تفاوت‌های مهم و اساسی فرایند استخدام در شرکت‌های دولتی و خصوصی
همان‌طور که می‌دانید فرایند جذب و استخدام در شرکت‌های دولتی و خصوصی تفاوت‌های زیادی با هم دارند. علاوه بر این، فرهنگ این سازمان‌ها و روحیات کارکنان آن‌ها نیز متفاوت است. بسیاری از افراد به دلایل مختلفی ممکن است کار در شرکت‌های دولتی و برخی دیگر اشتغال در سازمان‌های خصوصی را ترجیح دهند؛ اما معمولاً دلیل اصلی انتخاب دولتی یا خصوصی بودن یک شرکت، میزان تناسب شخصیت افراد با فرهنگ درون‌سازمانی این شرکت‌ها است.
در این مقاله قصد داریم از تفاوت‌های اصلی فرایند استخدام سازمان های دولتی و خصوصی صحبت کنیم و در انتها نگاه مختصری به تفاوت فرهنگ در این سازمان‌ها خواهیم داشت.
فرایند جذب و استخدام شرکت‌های دولتی
فرایند جذب و استخدام در شرکت‌های دولتی و نیمه‌دولتی از چندین مرحله مختلف تشکیل شده است که در ادامه آن‌ها را نام برده و توضیح می‌دهیم.
آزمون استخدامی
یکی از مهم‌ترین مراحل فرایند استخدام در شرکت‌های دولتی و نیمه‌دولتی، آزمون استخدامی است که هرساله توسط سازمان سنجش برگزار می‌شود. در حقیقت این شرکت‌ها بر حسب تعداد نیروی موردنیاز، ظرفیت استخدامی خود را در این آزمون‌ها مشخص می‌کنند و کارجویان با شرکت و قبولی در آزمون استخدامی، می‌توانند به مراحل بعدی استخدام در سازمان‌های دولتی راه پیدا کنند.
نکته قابل توجه این است که بسیاری از شرکت‌های دولتی، تعداد نیروی موردنیاز خود را در آزمون استخدامی بیشتر از ظرفیت واقعی اعلام می‌کنند. دلیل آن هم این است که کارجویان بعد از قبولی در آزمون باید در مراحل مختلف مصاحبه‌های عمومی و تخصصی گزینش شوند و چون در هر مرحله برخی از کارجویان رد می‌شوند، در آخر تعداد نفرات قبول شده با ظرفیت واقعی متناسب است.
مصاحبه عمومی
بعد از اعلام نتایج آزمون استخدامی، افرادی که در آزمون قبول شده‌اند از طرف سازمان مربوطه به مصاحبه عمومی دعوت می‌شوند. همچنین برای تشکیل پرونده در این سازمان‌ها، کارجویان باید مدارکی را همراه خود داشته باشند که توسط همان سازمان به اطلاع کارجویان خواهد رسید.
در مصاحبه عمومی، سؤالات رایجی مانند دلیل انتخاب این سازمان برای کار، میزان آشنایی با حوزه فعالیت آن، اهداف شغلی و ... از کارجویان پرسیده می‌شوند. در حقیقت هدف اصلی مصاحبه عمومی، سنجش میزان انطباق کارجو با فرهنگ و اهداف سازمان است.
مصاحبه تخصصی
مرحله بعدی در فرایند استخدام شرکت‌های دولتی، مصاحبه تخصصی است. مصاحبه تخصصی در برخی سازمان‌ها همزمان با پروسه مصاحبه عمومی است و در برخی شرکت‌ها در روزهای متفاوتی صورت می‌گیرد. در مصاحبه تخصصی بسته به موقعیت شغلی، سؤالات متفاوتی پرسیده می‌شوند؛ اما به‌صورت کلی هدف اصلی این نوع مصاحبه، سنجش مهارت‌های فنی کارجویان و میزان انطباق این مهارت‌ها با شغل موردنظر است.
تحویل مدارک برای گزینش
بعد از مصاحبه عمومی و تخصصی، اسامی کارجویانی که در این مراحل قبول شده‌اند توسط سازمان مربوطه اعلام می‌شوند. این کارجویان سپس به مرحله گزینش راه پیدا می‌کنند؛ اما قبل از آن باید مدارک خود مانند کپی شناسنامه، مدرک تحصیلی، گواهی عدم سو پیشینه و... را برای سازمان بفرستند.
گزینش
مرحله گزینش در سازمان‌های دولتی شامل مصاحبه‌های عقیدتی، سیاسی و در برخی مواقع تحقیقات محلی است. همچنین برخی سازمان‌ها با مراجعه به کارفرمایان قبلی یا مراجعه به بانک‌های اطلاعاتی نیروی انتظامی، صحت اطلاعات ارائه‌شده توسط کارجویان را بررسی می‌کنند.
معاینات پزشکی
بعد از قبولی در مرحله گزینش، نوبت به معاینات پزشکی کارجویان می‌رسد. البته برخی شرکت‌ها این مرحله را همزمان با مرحله قبلی انجام می‌دهند. معاینات پزشکی یا توسط درمانگاه و پزشک مخصوص سازمان یا توسط سایر درمانگاه‌هایی که شرکت معرفی می‌کند، انجام می‌شود.
شروع دوره آموزشی
بعد از قبولی در تمامی مراحل قبلی، فرد موردنظر به استخدام سازمان درمی‌آید که معمولاً چند ماه ابتدایی، این فرد زیر نظر افراد متخصص دیگری مشغول به کار می‌شود تا آموزش‌های لازم به او داده شود. بسته به میزان مهارت‌های فرد، این آموزش از یک تا 6 ماه طول می کشد.
معمولاً زمان استخدام در سازمان‌های دولتی با یکدیگر فرق دارد و به تمامی مراحلی که تا اینجا شرح دادیم، بستگی دارد. برخی از شرکت‌های دولتی این مراحل را بسیار سخت‌گیرانه دنبال می‌کنند که باعث می‌شود فرایند جذب کارجویان بسیار طولانی و خسته‌کننده شود.
حال که با فرایند کلی استخدام شرکت‌های دولتی و نیمه‌دولتی آشنا شدیم، بهتر است به سراغ آشنایی با مراحل جذب و استخدام در سازمان‌های خصوصی برویم.
فرایند استخدام شرکت‌های خصوصی
معمولاً فرایند استخدام شرکت خصوصی کوتاه‌تر از فرایند جذب در سازمان دولتی است. به همین دلیل بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از همان ابتدا برای کار در شرکت‌های خصوصی اقدام کنند. همچنین سایر مزایایی که برخی از سازمان‌های خصوصی در اختیار کارکنان خود می‌گذارند، تمایل افراد را به کار کردن در این سازمان‌ها بیشتر کرده است.
در ادامه، مراحل مختلف استخدام در سازمان‌های خصوصی را نام می‌بریم. توجه داشته باشید که شرکت‌های خصوصی سیاست‌های متفاوتی دارند و نمی‌توان یک فرایند ثابت را برای تمامی آن‌ها در نظر گرفت. بااین‌حال مراحلی که در ادامه شرح می‌دهیم، رایج‌ترین پروسه استخدامی در شرکت‌های خصوصی است.
انتشار آگهی استخدامی
مرحله اول استخدام کارجویان در شرکت‌های خصوصی، انتشار آگهی استخدامی برای مشاغل مختلف است. برخی شرکت‌ها، فرصت‌های شغلی را در سایت رسمی خود اطلاع‌رسانی می‌کنند و برخی دیگر از طریق سایت‌های کاریابی اقدام به جذب کارجویان می‌کنند. مزیت استفاده از سایت‌های کاریابی این است که کارجویان زیادی در این سایت‌ها رزومه می‌سازند و آگهی‌های استخدامی، هر روز، تعداد زیادی بازدید دارند. در حقیقت با استفاده از سایت‌های کاریابی، کارفرمایان هم می‌توانند روزانه تعداد زیادی رزومه دریافت کنند و هم کارجوی موردنظر خود را در بانک رزومه این سایت‌ها جستجو کنند.
استفاده از سایت‌های کاریابی برای کارجویان نیز مزایای زیادی دارد که شامل مشاهده آگهی‌های استخدامی در شهرهای مختلف، مطالعه شرح وظایف هر آگهی، ساخت و ارسال رایگان رزومه، مشاهده وضعیت رزومه، جستجوی فرصت‌های شغلی بر اساس معیارهای مختلف مانند میزان حقوق و دستمزد و... است.
علاوه بر انتشار آگهی استخدامی در سایت‌های کاریابی، برخی از سازمان‌ها در شبکه های اجتماعی نیز فرصت‌های شغلی خود را منتشر می‌کنند تا فرایند استخدام را سریع‌تر پیش ببرند.
بررسی رزومه‌ها
بعد از آنکه کارجویان رزومه خود را برای فرصت‌های شغلی مختلف ارسال کردند، کارفرمایان آن‌ها را بررسی کرده و با کسانی که رزومه آن‌ها در این مرحله برگزیده می‌شود، تماس می‌گیرند تا در جلسات مصاحبه عمومی و تخصصی شرکت کنند.
مصاحبه شغلی
مراحل مصاحبه در هر شرکتی متفاوت است؛ به طوری که برخی سازمان‌ها در یک روز مشخص هم مصاحبه تخصصی و هم عمومی را انجام می‌دهند و برخی دیگر در روزهای متفاوتی با کارجویان مصاحبه می‌کنند. همچنین برخی سازمان‌های خصوصی دو تا سه مرحله مصاحبه تخصصی دارند و حتی قبل از مصاحبه‌های حضوری و آنلاین، به‌صورت تلفنی با کارجویان صحبت می‌کنند. در این مصاحبه‌ها، مهارت‌های فنی و تخصصی افراد و همچنین تناسب آن‌ها با فرهنگ درون‌سازمانی سنجیده می‌شود.
بسته به اندازه سازمان، مصاحبه تخصصی ممکن است ابتدا توسط منابع انسانی شرکت و سپس توسط مدیر بخش مربوطه انجام شود. حتی در جلسات مصاحبه برخی موقعیت‌های شغلی که حساس‌تر هستند و سخت‌گیری بیشتری روی آن‌ها وجود دارد، مدیرعامل شرکت نیز حضور دارد.
شروع کار
بعد از آنکه کارجویان در مراحل بالا قبول شدند، در سازمان موردنظر شروع به کار می‌کنند. همچنین اغلب سازمان‌های خصوصی برای کارکنان جدید مراسم آنبوردینگ برگزار می‌کنند تا آن‌ها را با کارمندان قدیمی شرکت آشنا کنند. علاوه بر این، ممکن است برخی موقعیت‌های شغلی ابتدا نیاز به گذراندن دوره آموزشی یا کارآموزی داشته باشند که بعد از اتمام آن‌ها افراد به طور رسمی به استخدام شرکت در می‌آیند.
تفاوت فرهنگ درون‌سازمانی شرکت‌های دولتی و خصوصی
در سال‌های اخیر استارتاپ‌های بی‌شماری در کشور رونق گرفتند و تبدیل به شرکت‌های بزرگی شدند. اغلب کارجویانی هم که از نسل جوان‌تر جامعه هستند، تمایل بیشتری به استخدام در این شرکت‌ها دارند. شاید بتوان یکی از مهم‌ترین دلایل آن را داشتن ساعات کاری منعطف و شناور در این شرکت‌ها دانست. در حقیقت نسل جوان چندان علاقه‌ای به کار کارمندی ندارد و با ساعات کار شناور، می‌تواند آزادی عمل بیشتری داشته باشد.
یکی دیگر از مزایایی که برخی شرکت‌های خصوصی مخصوصاً استارتاپ‌ها دارند، این است که بستر یادگیری برای افراد به میزان بیشتری فراهم است و کارکنان شرکت می‌توانند مهارت‌های خود را در حوزه‌های مختلفی در این سازمان‌ها تقویت کنند. البته باید توجه داشت که به همان میزان، حجم کار نیز بیشتر است.
سخن آخر
معمولاً مراحل استخدام و کاریابی در شرکت‌های دولتی و خصوصی با یکدیگر متفاوت است؛ به طوری که شرکت‌های دولتی ابتدا با آزمون استخدامی، مهارت‌های فنی کارجویان را می‌سنجند، اما در شرکت‌های خصوصی دیگر نیازی به شرکت در این آزمون‌ها نیست. در حقیقت سازمان‌های خصوصی با انتشار آگهی استخدامی در سایت‌های کاریابی مختلف، کارجویان را جذب می‌کنند.
فرایند استخدام سازمان‌های دولتی معمولاً طولانی‌تر از شرکت‌های خصوصی است و به همین دلیل بسیاری از افراد مخصوصاً نسل جوان، ترجیح می‌دهند برای استخدام در شرکت‌های خصوصی اقدام کنند. همچنین سایر عوامل مانند بالاتر بودن حقوق و مزایا، نوع مدیریت و... در این تصمیم تأثیرگذار است.
